مدرسه؛ یادگار ماندگار خاندان برزگر
خاندان برزگر، ملاکان و زمین‌داران بزرگی بودند که زمینهای اطراف را دراختیار داشتند. آن‌ها این زمین‌ها را وقف ساخت مدرسه کردند.
از قدیمی‌ترین بنا‌های آموزشی محدوده محله رضائیه محسوب می‌شوند. خانه‌ها ساخته شدند، ساختمان‌ها تخریب شدند، خیابان‌ها شکل گرفتند و... این دو مدرسه، اما در ابتدای خیابان امت کنار هم باقی ماندند. یکی مدرسه نمونه‌دولتی است برای بچه‌های پایه هفتم تا نهم، دیگری مدرسه استعداد‌های درخشان برای پسرانی که در دوره متوسطه دوم مشغول تحصیل هستند.
هرکدام از این بنا‌ها داستان خودشان را دارند و تغییرات و فرازوفرود‌هایی را طی این سال‌ها تجربه کرده‌اند، اما ابتدای این روایت‌ها به یک نقطه مشترک می‌رسد. ماجرا برمیگردد به خاندان برزگرها، ملاکان و زمین‌داران بزرگی که زمینهای اطراف را دراختیار داشتند. آن‌ها این زمین‌ها را وقف ساخت مدرسه کردند.
حالا هرکدام از این مدرسه‌ها به نام یکی از برادران خانواده است؛ افرادی که دیگر در این دنیا نیستند، اما نامشان بر سردر مدرسه‌ها به چشم می‌خورد و ماندگار شده است. در این شماره قرار است ببینیم در دل این بنا‌های قدیمی چه می‌گذرد.
داستان ملاک بزرگ محدوده
ابتدا به مدرسه زنده‌یاد حاج‌حسن برزگر پا می‌گذارم. حیاط مدرسه از حضور بچه‌ها پر شده و صدای همهمه و شلوغی در سالن‌ها پیچیده است. این مدرسه در نگاه اول تفاوتی با دیگر مدارس ندارد.
مدیر مدرسه، اما در دفتر خودش تا بچه‌ها به سر کلاس‌ها نرفته‌اند، جزئیات ماجرا را برایمان تعریف می‌کند. همه‌چیز به دکتر علی برزگر برمیگردد، زمین‌دار و ملاک آن دوران که مدیریت و اداره ملک‌هایش را با کمک فرزندانش انجام می‌داده.
او ۵، ۶هزار متر زمین را در این محدوده برای ساخت مدرسه به اداره آموزش‌و‌پرورش اهدا کرده است. این اداره هم این دو مدرسه را اینجا ساخت. مدرسه حاج‌حسن برزگر سال۱۳۷۹ در دو طبقه ساخته شد و ۳ هزار و ۲۳۳ متر مساحت دارد. مدرسه از آن زمان تا به امروز تغییرات چشمگیری نکرده است. مدرسه همان مدرسه قدیمی آن سال‌هاست با همان نمای آجری زرد؛ فقط بخش‌هایی به آن اضافه شده است.
رضا آرام برمیگردد به سال۱۳۷۹. سال اول این مدرسه یک هنرستان دخترانه بود. سال دوم، بنا به نیاز منطقه به مدرسه نمونه‌دولتی پسرانه تغییر پیدا کرد؛ «این مدرسه یکی از اولین مدارس نمونه‌دولتی شهر بود. آن زمان‌ها مدارس نمونه‌دولتی فلسفه خاص خودشان را داشتند. قرار بود دانشآموزان محروم، اما مستعد را یک‌جا جمع کنند و با ارائه بهترین خدمات آموزشی آن‌ها را پرورش بدهند.»
کشف استعداد بچه‌ها
زنگ مدرسه می‌خورد و بچه‌ها به سر کلاس‌ها می‌روند. فرصتی دست می‌دهد تا گشتی در ساختمان بزنیم. در حال حاضر، بچه‌ها در سه مقطع هفتم، هشتم و نهم در این مدرسه مشغول تحصیل هستند و برای هر پایه سه کلاس در نظر گرفته شده است. به‌طور کلی ۲۷۰ دانش‌آموز دارد. بیشتر کلاس‌ها در طبقه بالا قرار گرفته‌اند. در طبقه همکف هم اتاق‌ها را به معاون‌های آموزشی، اجرایی و... اختصاص داده اند.
یکی از اتاق‌ها اتاق فناوری است. رایانه‌ها و سیستم‌های مختلف را در آن قرار داده‌اند. بچه‌ها اینجا با نرم‌افزار‌های مختلف و فوت‌و‌فن کار با رایانه آشنا می‌شوند. در انتهای راهرو طبقه همکف یک کمد سرتاسری به چشم می‌خورد که داخل آن، دست‌سازه‌های دانشآموزان چیده شده است؛ کوزه‌ها، نقاشی‌ها، کار‌های بافتنی و... این قسمت را «نمایشگاه هنری بچه‌ها» نامیده‌اند؛ «در مدرسه مسابقات مختلف هنری برگزار می‌کنیم؛ از معرق‌کاری بگیرید تا بافتنی. طی این مسابقات بستری برای بچه‌ها فراهم می‌شود تا علاقه و استعداد خودشان را کشف کنند. خیلی از این بچه‌ها برای متوسطه دوم به هنرستان‌ها می‌روند.»
اسکان زائران در مدرسه
کلاس‌ها در طبقه بالا قرار گرفته‌اند. اتاق مشاوره تحصیلی در انتهای راهروی این طبقه توجهم را جلب می‌کند. رضا آرام توضیح می‌دهد که مشاور مدرسه سه روز در هفته در این اتاق حاضر می‌شود و به‌رایگان به بچه‌ها مشاوره می‌دهد. بیشترین مراجعه‌کنندگان هم بچه‌های پایه نهم هستند که برای ادامه مسیر تحصیلی نیاز به راهنما دارند. یکی از بخش‌های ویژه، ساختمان کوچک چهارصدمتری در حیاط مدرسه است.
این ساختمان کوچک دو‌طبقه قبلا آشپزخانه بوده، اما حالا تبدیل به نماز خانه و اتاق ورزش شده است. در طبقه پایین میز پینگ‌پنگ، دستگاه ورزشی و... قرار داده‌اند. این ساختمان کاربری دیگری هم دارد: مدرسه ما در حوزه استقبال از زائران هم فعال است. در ماه صفر طبقه پایین این ساختمان را برای ورود زائران فرش می‌کنیم. امسال از گناباد یک گروه زائر پیاده داشتیم که اسکان داده شده بودند.
حسینیه برزگر
سوی دیگر ماجرا خود بچه‌ها هستند؛ دانش‌آموزانی که به این مدرسه روح بخشیده‌اند. به گفته مدیر مدرسه، آن‌ها تنها در زمینه تحصیلی فعالیت ندارند و چندساحتی عمل می‌کنند. یکی از این حوزه‌ها حوزه دینی و اعتقادی است. نمازخانه مدرسه همیشه از حضور بچه‌ها شلوغ است. علاوه‌بر‌این خود دانشآموزان، هیئتی دانش‌آموزی تشکیل داده‌اند و آن را اداره می‌کنند. بنا به همین دلایل است که عده‌ای این مدرسه را مدرسه‌ای مذهبی می‌دانند و آن را با نام حسینیه برزگر می‌شناسند.
کسب مقام اول المپیاد در استان، کسب مقام سوم در مسابقات علوم آزمایشگاهی و کسب مقام‌های مختلف در رشته‌های ورزشی و... این مدرسه پر از دانش‌آموزانی است که هرکدام در زمینهای فعال و مقام‌آور هستند. محمد‌حسین مصدق یکی از آن‌هاست. او امسال در مسابقه «گفتمان مهدویت» مقام اول را در استان کسب کرد.
محمد‌حسین با بیان شیوا و کلام دل‌نشینش توضیح می‌دهد که در این مسابقه باید مقاله‌ای درباره حضرت مهدی (عج) و ظهور می‌نوشتند و آن را ارائه می‌کردند. او به‌دلیل مطالعاتش، قلم خوبی هم دارد و گهگاهی شعر هم می‌سراید. محمد‌حسین سال گذشته در مسابقه «احساس واژه‌ها» هم مقام کسب کرده است.
زمین چمن مصنوعی
اولین چیزی که با ورود به حیاط مدرسه حاج‌جعفر برزگر به چشم می‌آید، زمین چمن مصنوعی فوتبال است. کمتر‌مدرسه‌ای در این منطقه چنین امکانی را برای بازی فوتبال دانشآموزان فراهم کرده است. همیشه خدا عده‌ای از دانشآموزان اینجا مشغول بازی هستند. پیش از ورود به این مدرسه، تصور دیگری از آن داشتم. عنوان تیزهوشان و استعداد‌های درخشان کافی است تا تعدادی دانش‌آموز درس‌خوان را در ذهنت تصور کنی، بچه‌هایی که کاری به‌جز درس‌خواندن انجام نمی‌دهند. این زمین چمن، اما تصوراتم را دگرگون می‌کند.
با ورود به مدرسه و گفتگو با مدیر آن، چیز‌های دیگری هم دستگیرم می‌شود. علی‌اصغر طیبی توضیح می‌دهد که درس و مطالعه تنها یکی از مشغولیات بچه‌های تیزهوش این مدرسه است و آن‌ها سعی می‌کنند در ساحت‌های دیگر هم فعال باشند.
جمعیت میثاقیون
دانشآموزان این مدرسه هم در حوزه مذهبی و اعتقادی فعال هستند. جمعیت میثاقیون یکی از گروه‌های فعال مدرسه است که زمان تشکیل آن به سال‌های اولیه تأسیس این ساختمان برمیگردد. آن‌ها هر پنجشنبه بعدازظهر‌ها در مدرسه دور هم جمع می‌شوند و جلسات فرهنگی و مذهبی برگزار می‌کنند. عده‌ای از آن‌ها حالا دبیران مدارس دیگر شده‌اند، اما هنوز که هنوز است برای شرکت در جلسات به این مدرسه رفت‌و‌آمد می‌کنند.
مدیر مدرسه گوشه‌ای از فعالیت‌های این گروه خودجوش را توضیح می‌دهد: بیشتر فعالیت‌های این گروه دانش‌آموزی جهادی است؛ برای مثال در تعطیلات سال گذشته، عده‌ای از بچه‌ها به سبزوار رفتند و در روستا‌های اطراف آن به کار جهادی و عمرانی، مرمت خانه‌ها و... مشغول شدند. عده‌ای هم امسال در پیاده‌روی اربعین شرکت کردند. فعالیت‌های این گروه بی‌شمار است و کسی باورش نمی‌شود که بچه‌های سمپادی در زمینه‌های غیر‌درسی هم تا این حد فعال باشند.
دانشآموزان چندساحتی
دانشآموزان این مدرسه در دیگر زمینه‌ها هم حرفی برای گفتن دارند. آن‌ها معمولا در مسابقات خوارزمی نتایج قابل قبولی کسب می‌کنند. علیرضا محمدی یکی از دانشآموزان فعال در حوزه فناوری است. از همان دوران کودکی در‌کنار درس و مدرسه در حوزه نرم‌افزار و رایانه هم فعال بوده است. خودجوش کار با نرم‌افزار‌های مختلف را یاد گرفته و ایده‌ها و طرح‌هایی هم داشته است.
سال گذشته در جشنواره خوارزمی شرکت کرده، در استان مقام‌آور شده و حالا به مرحله کشوری راه پیدا کرده است. درباره ایده‌اش توضیح می‌دهد: برنامه‌ای را با کمک هوش مصنوعی طراحی کردم که می‌تواند سلامت سالمندان را در زمینه‌های مختلف بسنجد و بعد به نزدیکان یا پزشک اطلاع بدهد.
فرهاد علیزاده دیگر دانش‌آموز این مدرسه است که علایق مختلفی دارد. خودش همان ابتدا از دیدگاهی که درباره دانشآموزان سمپادی وجود دارد، می‌گوید؛ اینکه دیگران با شنیدن علایق و تجربیات او جا می‌خورند و انتظارش را ندارند. فرهاد سال‌هاست که به‌طور حرفه‌ای سه‌تار می‌نوازد و تا‌به‌حال اجرای زنده هم داشته است. او یادگیری مهارت‌های جدید را هم دوست دارد. تابستان سال گذشته در‌زمینه فنی و برق هم اطلاعات و تجربه کسب کرده است.
اولین مدرسه نمونه‌دولتی
پس از گفتگو با بچه‌ها فرصتی برای بازدید از مدرسه دست داد. مدیر مدرسه ابتدا توضیحاتی درباره پیشینه این ساختمان ارائه می‌کند؛ او می‌گوید: سال۶۳ این بنا با کمک آموزس‌و‌پرورش استان خراسان‌رضوی ساخته شد و حاج‌جعفر برزگر نام گرفت. این اولین مدرسه نمونه‌دولتی بود که در این ناحیه ساخته شد. دوره‌ای نام آینده‌سازان را روی آن گذاشته بودند، اما بعد تغییر کرد. بعد از چند سال این مدرسه تغییر کاربری داد و مدرسه تیزهوشان شد؛ دومین مدرسه تیزهوشان در شهر.
این مدرسه حالا سیصددانش‌آموز دارد و سه رشته تجربی، انسانی و ریاضی. ساختمان این مدرسه تا حد زیادی شبیه مدرسه قبلی است و در دو طبقه ساخته شده. یکی از بخش‌های متفاوت این مجموعه، سالن مطالعه و کتابخانه آن است که به قول بچه‌ها از نظر منابع درسی پر‌و‌پیمان است.
از ۷صبح تا ۷شب هم در آن بسته نمی‌شود تا بچه‌ها بتوانند از فضای آن بهره کافی ببرند؛ «خیلی از بچه‌ها از مناطق محروم به اینجا آمده‌اند و در خانه، اتاق یا فضای شخصی برای مطالعه ندارند. بعد از اینکه زنگ مدرسه می‌خورد، اینجا می‌مانند و درس می‌خوانند و به کار‌هایشان می‌رسند.»
انگار اینجا تبدیل به خانه دوم دانشآموزان شده است؛ بستری که فقط برای پیشرفت تحصیلی آن‌ها فراهم نشده، بلکه باعث ارتقای کیفیت زندگی آن‌ها شده و پیشرفتشان را در ساحت‌های مختلف سرعت بخشیده است.
* این گزارش دوشنبه ۱۰ مهرماه ۱۴۰۲ در شماره ۵۴۸ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
نقش‌آفرینی دختران محله فردوسی از معلمی تا خبرنگاری 
دوقلوهای هنرمند هفده‌ساله در کار تولید موفق‌اند 